Hulpmiddelen die zich aanpassen aan gebruiker

In januari start een groot onderzoeksprogramma op het gebied van corrigerende orthesen die zich automatisch aanpassen aan de (wisselende) eigenschappen en wensen van de gebruiker. Orthesen ondersteunen lichaamsfuncties. Ze helpen de gebruiker bijvoorbeeld met het optillen van een arm of het bewegen van een been. Hoogleraar dr. Bart Koopman verbonden aan faculteit CTW en onderzoeksinstituut MIRA van de Universiteit Twente, leidt het programma waarvoor zes universiteiten, zestien bedrijven en vijf patiëntenorganisaties met elkaar samenwerken.

Steeds meer mensen met een lichamelijke beperking vertrouwen in het dagelijks leven op ondersteuning via een hulpmiddel. Denk bijvoorbeeld aan armondersteuners waarmee mensen met een spierziekte hun arm kunnen gebruiken. Of aan kinderen met een klompvoet die speciale schoenen nodig hebben. Vaak is nog het achterliggende idee dat de gebruiker zich moet aanpassen aan het beschikbare hulpmiddel. Voor het onderzoek dat in januari start is deze gedachtegang omgedraaid. Prof. dr. Bart Koopman van de Universiteit Twente, licht toe: “Wij vinden het belangrijk dat het hulpmiddel zich automatisch aanpast wanneer bijvoorbeeld een ziekte erger wordt, de taken wijzigen of de omgeving verandert.”

PatiëntenorganisatiesWat dit project onder meer bijzonder maakt, is dat patiëntenorganisaties heel nauw betrokken zijn bij het onderzoek. Zij zijn mede initiatiefnemer en financier. Prof. dr. Koopman: “Het is erg waardevol om samen te werken met patiëntenorganisaties. Met onze technologie kunnen we mensen met een spierziekte niet genezen. Maar we kunnen er wél voor zorgen dat ze minder afhankelijk zijn van anderen en langer zelfstandig kunnen blijven. Dit vergroot de kwaliteit van hun leven.”

De technologie wordt in eerste instantie ontwikkeld voor patiënten met bijvoorbeeld een spierziekte, maar kan ook voor andere doeleinden gebruikt worden. Prof. dr. Koopman: “Zo’n armondersteuner blijkt bijvoorbeeld ook heel handig voor een chirurg die een grote operatie uitvoert. Als een operatie langer duurt, is dat vrij zwaar voor je armen. Speciale armondersteuners kunnen dan verlichting geven.”

BeschikbaarIn januari start het onderzoek, maar het neemt nog vele jaren in beslag voordat de technologie daadwerkelijk beschikbaar is. Prof. dr. Koopman: “De komende jaren houden we ons bezig met onderzoek en het ontwikkelen van prototypes. Alles bevindt zich nu nog in de experimentele fase.”

Investering STW en bedrijfslevenHet onderzoek van Koopman maakt deel uit van het financieringsinstrument “STW – Perspectief voor de Topsectoren”. Bijzonder aan dit instrument is dat het bedrijfsleven een belangrijke financiële bijdrage levert. STW stelt in totaal 14,5 miljoen euro beschikbaar en het bedrijfsleven een recordbedrag van 5,3 miljoen euro. Niet eerder haalde STW een dergelijk bedrag binnen vanuit de gebruikerskant.

In totaal zijn zes universiteiten, zestien bedrijven en vijf patiëntenorganisaties betrokken bij het project. Dit zijn, naast de Universiteit Twente: Radboud UMC, VU Medisch Centrum, TU Delft, Rijksuniversiteit Groningen, Maastricht University, Focal, Festo, Intespring, Hocoma, Hankamp Rehab, Roessingh, Moog, Baat Medical, Maastricht Instruments, Orthin, Xsens, TMSi, Adelante, Pontes, Dr. Comfort, VTEC, Duchenne Parent Project, Stichting FSHD, Dwarslaesie Organisatie Nederland, Parent Project Muscular Dystrophy en Foundation to Eradicate Duchenne.